Endometriozis Bağırsakları Etkiler mi?
21.11.2022
Pek çok kadında ortaya çıkan bir sağlık sorunu olan endometriozis ağrılı bir kronik hastalık olup ağır vücutsal ve ruhsal sorunlar yaşanmasına neden olabilir. Endometriozisin yumurtalığa yerleşen, karnı örten zara yerleşen derin endometriozis türleri vardır.
Derin infiltran endometriozis rahim arka duvarını, kalın bağırsakları, idrar torbasını ve idrar kanalını, pelvik, siyatik ve sakral sinirleri kapsamakta olup, endometriozis odaklarının bu dokuların 5 mm veya daha derinine kadar girmesi şeklinde ifade edilebilir. 1-2 cm’lik endometriozis odakları normal şartlarda herhangi bir bulgu vermeyebileceği gibi derin bölgelere yerleşmeleri durumunda çok şiddetli ağrılara neden olabilirler. Ayrıca bu hasta grubunda tanının çoğu zaman atlanabildiği ve tanı koymanın çok uzun yıllar (10 yıl veya daha fazla) alabildiği bilinmektedir.
Derin Endometriozis Belirtileri ve Teşhisi
Derin endometriozisin belirtileri geliştiği bölgeye göre değişiklik gösterebilmekle birlikte; çok şiddetli adet sancıları, adet döneminde sancılı idrar yapma ve sancılı dışkılama, cinsel ilişki sırasında ağrı ve gebe kalamama şeklinde sayılabilir.
Derin endometriozis bağırsakların tıkanmasına, dışkılama sırasında şiddetli ağrıya, gaz yakınmalarına ve kabızlığa neden olabilir. Barsak tutulumu olan hastalarda sıklıkla menstruasyon sırasında karınlarında sanki hamileymiş gibi şişlik, dışkılarında ise kalem gibi ince dışkılama, ishal ve kabızlık atakları sık olarak görülmektedir. Üreterlerin tıkanmasına neden olarak sessiz böbrek kaybına (böbrek yetmezliğine), yumurtalık ve tüpleri etkilediğinde infertiliteye yol açabilir.
Çok şiddetli ve yaygın olmadığı durumlarda derin endometriozisin fark edilmesi zor olabilir. 2000’li yıllara kadar ameliyat ile (laparoskopi) tanısı koyulmakta olan derin endometriozisin tanısına yardımcı olan metotlar arasında menstrual siklus esnasında rektovajinal muayene, ultrasonografi, pelvik Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), rektosigmoidoskopi, çift kontrast enema, IVP ve sayılabilir. Günümüzde kandan bakılan Tümör markerlarına (Ca 125) ulusal (Endometriozis&Adenomyozis Derneği) ve uluslararası dernekler (ESHRE- Avrupa Üreme Tıbbı Derneği) önermemektedir. Özel durumlarda HE-4 gibi tümör belirteçleri tanı ve takipte kullanılabilmektedir.
Derin Endometriozis Tedavisi
Progestinler ve GnRHa gibi hormonal tedaviler derin endometriozisden kaynaklanan ağrının azaltılmasında etkilidir. Bununla birlikte tedavinin kesilmesi ile ağrının yeniden başlaması olasılığı vardır.
Vajina ile makat arasında yerleşen endometriozisde tedavi cerrahi yolla yapılabilir. Laparoskopik tedaviden önce mutlaka bağırsak temizliği uygun şekilde yapılmalı, hasta uygulanacak olan cerrahi prosedür ve sonrası ile ilgili detaylı şekilde bilgilendirilmelidir. Vajina ile makat arasında yerleşen endometriozis hastalarının tedavisinde tercih edilen yöntem cerrahi prosedürle tüm nodüllerin çıkarılması şeklindedir.
Derin endometriozisteki yüksek tekrarlama oranları ve hastalığı tamamen yok edemediği için ilaç tedavisi genellikle yetersiz kalabilir. Uygulanacak olan cerrahi yöntem hasta özelinde belirlenmeli ve hastaya en çok fayda sağlayacağı yöntemin tercih edilmesine odaklanılmalıdır. Cerrahinin genel olarak ana yapılma nedeni pelvik ağrıdır.
Pelvik ağrının giderilmesi içinde en önemli nokta geride hastalıklı dokunun kalmaması ve tüm organların anatomik olarak normal hale getirilmesi gerekir. Cerrahi ile lezyonun görünür hale getirilip tamamen çıkarılması, geride endometriozis odağı bırakmayacak şekilde cerrahinin yapılması ana hedefdir. Cerrahi sırası ve sonrasında komplikasyon gelişmesini en azaltacak nokta cerrahinin deneyimli bir endometriozis ekibi tarafından yapılıp yapılmadığıdır
Endometriozis cerrahisi aksi bir durum olmadıkça kapalı cerrahi ile yapılır. Kapalı cerrahide dokularının büyütülerek görülebilmesi, küçük odakların bile tanınması ve çıkarılabilmeklerine olanak sağlar. Kapalı cerrahide hem laparoskopik cerrahi hem de robotik cerrahi başarı ile uygulanmaktadır.
Prof.Dr.Taner Usta
Endometriozis Multidisipliner Mükemmelliyet Merkezi Direktörü,
Altunizade Acıbadem Hastanesi.
